Δικταίο Αντρο, η σπηλιά του Δία στην Κρήτη
Το Δικταίο Άντρο (ή Δικταίον Αντρον) είναι από τα σημαντικότερα και πιο γνωστά σπήλαια από τα 3000 στην Κρήτη ή τα 8500 στην Ελλάδα.
Στο εντυπωσιακό σπήλαιο Δικταίο Αντρο, πλούσιο σε σταλαγμίτες και σταλακτίτες, ο μύθος θέλει να γεννήθηκε ο Δίας. Γι’ αυτό το λόγο το Δικταίο Άντρο ήταν ήδη από την αρχαιότητα φημισμένο σπήλαιο αφιερωμένο στη λατρεία του μέγιστου των θεών, όπως προδίδουν τα πολυάριθμα αναθήματα που βρέθηκαν εδώ.
Στις μέρες μας το Δικταίο Άντρο συνεχίζει να δέχεται πολλούς επισκέπτες, όχι πια προσκυνητές βέβαια, αλλά ταξιδευτές από κάθε γωνιά του πλανήτη.
Που βρίσκεται το Δικταίο Αντρο ή Σπήλαιο Ψυχρού
Το Δικταίο Αντρο βρίσκεται στην πλαγιά της οροσειράς Δίκτη στην Ανατολική Κρήτη, στο οροπέδιο Λασιθίου.
Το οροπέδιο Λασιθίου φαίνεται ότι κατοικείται ήδη από τη Νεολιθική Εποχή (6.000 π.Χ.) και είναι μάλιστα από τις ελάχιστες περιοχές στη Μεσόγειο που αναπτύχθηκαν οικισμοί σε τόσο μεγάλο υψόμετρο (μ.ο. 840μ.). Σημαντικό ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι το οροπέδιο Λασιθίου έχει ιδιαίτερα εύφορο έδαφος και ο υδροφόρος του ορίζοντας μαζεύει μεγάλες ποσότητες νερού από το χιόνι που πέφτει στις ψηλές κορυφές της Δίκτης.
Για να επισκεφτείτε το Δικταίο Αντρο θα πρέπει να ανεβείτε στο οροπέδιο Λασιθίου, που βρίσκεται κοντά στην Νεάπολη, τα Μάλια, τη Σταλίδα και τη Χερσόνησο. Δεν απέχει πολλά χιλιόμετρα από τις παραπάνω περιοχές, αλλά ο δρόμος είναι ανηφορικός και γεμάτος στροφές, οπότε θα χρειαστείτε 45 λεπτά – 1 ώρα για να φτάσετε στο οροπέδιο Λασιθίου και το χωριό Ψυχρό.
Το Δικταίο άντρο βρίσκεται σε υψόμετρο 1025μ στις βόρειες πλαγιές του όρους Δίκτη, που δεσπόζει στο οροπέδιο Λασιθίου και ολόκληρη την ανατολική Κρήτη, κοντά στο χωριό Ψυχρό, από όπου παίρνει και το δεύτερ όνομα του: Σπήλαιο Ψυχρού.
Από το Ψυχρό ακολουθείστε το πλακόστρωτο μονοπάτι που περιστοιχίζεται από βελανιδιές. Για όσους είστε πιο περιπετειώδεις, στην αρχή του μονοπατιού θα βρείτε γαϊδουράκια που μπορούν να σας ανεβάσουν μέχρι τη σπηλιά του Δικταίου. Στο τέλος του σύντομου μονοπατιού λίγο πριν την είσοδο για τη σπηλιά του Δικταίου αξίζει να σταματήσετε για να πάρετε μια ανάσα από την ανάβαση, να απολαύσετε την πανοραμική θέα ολόκληρου του οροπεδίου και να ρουφήξετε τον αναζωογονητικό βουνίσιο αέρα, που κουβαλά τα αρώματα από θυμάρι, φασκόμηλο και άλλα αρωματικά βότανα της περιοχής. Η αίσθηση είναι μοναδική και γεννά τη σκέψη ότι δεν επιλέχθηκε τυχαία η σπηλιά του Δικταίου για ένα τόσο σημαντικό γεγονός όπως η γέννηση του Δία, του πατέρα των θεών του Ολύμπου.
Χάρτης Δικταίου Αντρου
Ο χάρτης αυτός απεικονίζει το εσωτερικό του σπηλαίου Δικταίο Αντρο με τις διάφορες αίθουσες του, ενώ φαίνεται και η διαδρομή που ακολουθεί ο επισκέπτης.
Το σπήλαιο χωρίζεται σε δύο επίπεδα, το ανώτερο (Ζ) που παρουσιάζει μικρότερο ενδιαφέρον, και το κατώτερο που είναι χωρισμένο σε 5 αίθουσες.
Ο σταλακτίτης που είναι γνωστός σαν “μανδύας του Δία” βρίσκεται στην αίθουσα Δ, ενώ ο Δίας υποτίθεται ότι γεννήθηκε στο χώρο που βρίσκεται η λίμνη (lake).
Μέσα στο Δικταίο Άντρο
Περνώντας την είσοδο του Δικταίου Άντρου θα βρεθείτε στον προθάλαμο και αμέσως θα νιώσετε τη διαφορά στη θερμοκρασία. Οι ακτίνες του ήλιου δεν μπορούν να φτάσουν μέχρι το εσωτερικό του Δικταίου και η υγρασία, όπως σε όλα τα σπήλαια, μπορεί να φτάσει και το 85%, ενώ επικρατεί απόλυτη ησυχία.
Αυτές οι συνθήκες είναι ιδανικές για να είναι το Δικταίο ένας σημαντικός βιότοπος με πλούσια πανίδα. Στον προθάλαμο φωλιάζουν αγριοπερίστερα και άλλες ποικιλίες πουλιών, ενώ πιο μέσα ζουν είδη από αρθρόποδα και η νυκτερίδα Mediterranean Ear Bat.
Στον προθάλαμο του Δικταίου βρέθηκαν τα θεμέλια κτιστού βωμού και αντικείμενα από προσφορές. Πάνω στο βωμό τοποθετούνταν οι προσφορές των προσκυνητών, όπως λάδι, μέλι, κρασί, σιτηρά, θυσιασμένα ζώα και στη συνέχεια τους έβαζαν φωτιά. Τα υπολείμματα από την καύση δεν έπαυαν να είναι προσφορές γι’ αυτό δεν επιτρεπόταν να πεταχτούν όπως τα κοινά σκουπίδια. Με σεβασμό συλλέγονταν στο πλάι του βωμού.
Στην πορεία του χρόνου το Δικταίο δεν σταμάτησε να χρησιμοποιείται έτσι λόγω της έλλειψης χώρου πολλά ευρήματα φαίνεται ότι έχουν εκτεθεί στη φωτιά πολλές φορές, από αλλεπάλληλες καύσεις προσφορών πάνω στον ίδιο βωμό. Το δυσάρεστο βέβαια είναι ότι επειδή ο χώρος μέσα στους αιώνες δεν σταμάτησε να είναι επισκέψιμος πολλά ευρήματα έχουν κλαπεί (συληθεί). Καθώς κατεβαίνετε προς το εσωτερικό του Δικταίου θα δείτε την αρχαία περιτείχιση του τεμένους, του ιερού χώρου δηλαδή.
Εσωτερικά το Δικταίο Αντρο αποτελείται από 5 θαλάμους μεγαλύτερους και μικρότερους. Το πιο εντυπωσιακό σημείο είναι η λίμνη που περιβάλλεται από τεράστιους σταλακτίτες και σταλαγμίτες και βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο.
Για να φτάσετε τη λίμνη του Δικταίου, καλό είναι να έχετε εξοπλιστεί με κατάλληλα παπούτσια και να θυμάστε ότι στα τέλη Σεπτέμβρη η λίμνη έχει την χαμηλότερη στάθμη της, ενώ το χειμώνα ανεβαίνει σημαντικά λόγω των βροχών.
Στη λίμνη θα δείτε το «μανδύα του Δία», ένα σταλακτίτη, που σαν πολυέλαιος κρέμεται πάνω από τη λίμνη και το σχήμα του στη φαντασία των ντόπιων φορτισμένη με τους μύθους αιώνων θυμίζει μανδύα.
Στο πίσω μέρος της λίμνης μπορείτε εύκολα να διακρίνετε ένα μικρό διαμέρισμα του Δικταίου Αντρου, εκεί που λένε ότι γεννήθηκε ο Πατέρας των Θεών.
Η λατρεία του Δία στο Δικταίο Αντρο
Το ιερό σπήλαιο του Δικταίου Αντρου φαίνεται ότι λειτουργούσε ως κεντρικό ιερό της Ανατολικής Κρήτης με δύο πιθανά παραρτήματα στην Πραισό και στο Παλαίκαστρο. Οι μύθοι που αφορούν το Δικταίο Αντρο είναι πολλοί, γεγονός που αποδεικνύει και τη σπουδαιότητά του για την Κρήτη και ολόκληρη την αρχαία Ελλάδα.
Το Δικταίο Αντρο μαζί με το Ιδαίο Αντρο στην κεντρική Κρήτη είναι τα σπουδαιότερα ιερά λατρευτικά σπήλαια της αρχαιότητας στην Κρήτη, και μοιράζονται πολλούς μύθους. Ο πιο γνωστός μύθος είναι ασφαλώς η γέννηση του Δία, που όπως μας πληροφορεί ο Ησίοδος έλαβε χώρα κοντά στη πόλη Λύκτο της κεντρικής – ανατολικής Κρήτης, δηλαδή στο Δικταίο Αντρο.
Εξετάζοντας τα διάφορα ευρήματα φαίνεται ότι το σπήλαιο του Δικταίου χρησιμοποιήθηκε από τον άνθρωπο ήδη από τη βαθιά αρχαιότητα. Αρχικά πιθανότατα σαν χώρος κατοικίας και ταφών ενώ από τη 2η χιλιετία π.Χ. ως χώρος λατρείας μέχρι περίπου το 700 π.Χ.
Ο θεός που λατρεύεται στο Δικταίο είναι ο Δικταίος Δίας που απεικονίζεται στα αρχαιότερα αφιερώματα νεαρός, χωρίς γένια, πεθαίνει κάθε χρόνο και ξαναγεννιέται, μάλιστα με τρόπο θεαματικό καθώς φωτιά έβγαινε από το βάθος της σπηλιάς τη στιγμή της αναγέννησής του.
Σε ό,τι αφορά το τελετουργικό των εορτών προς τιμήν του Δία πληροφορίες αντλούμε από ένα σπουδαίο εύρημα, την κατατεμαχισμένη επιγραφή με τον Ύμνο του Δικταίου Δία. Όπως γράφει: «…Μέγιστε Κούρε (Δία)… έρχεσαι κάθε χρόνο στη Δίκτη και ψάλλομε τον Ύμνο σου…χτυπώντας τις άρπες… με τον ήχο των αυλών…γύρω από το βωμό σου…»
Με τον Ύμνο παρακαλούσαν οι προσκυνητές του Δικταίου να τους βοηθήσει ώστε να έχουν ευημερία στις οικογένειές τους, στα κοπάδια τους, στα χωράφια, στα πλοία τους και να επικρατεί ειρήνη και δικαιοσύνη.
Ιστορία του Δικταίου Αντρου
Το Δικταίο Αντρο μέσα από τα μέχρι τώρα αρχαιολογικά ευρήματα υποδηλώνει αδιάκοπη ανθρώπινη παρουσία από το τέλος της Νεολιθικής περιόδου, δηλαδή τα τελευταία 6000 χρόνια.
Πιθανώς να κατοικήθηκε και να χρησιμοποιήθηκε για ταφές, πάντως σίγουρα λειτούργησε ως κέντρο λατρείας από την Μινωική μέχρι την Αρχαϊκή Εποχή (2000- 700 π.Χ.) ενώ η λατρεία στο Δικταίο συνεχίστηκε σποραδικά μέχρι τα Ρωμαϊκά Χρόνια (1ος π.Χ.-1ος μ.Χ. αιώνας) με περιόδους άνθησης και σχετικής παρακμής.
Από τον 16ο μ.Χ. μέχρι το 1883 τη σπηλιά του Δικταίου χρησιμοποιούσαν ντόπιοι βοσκοί και κυνηγοί ως καταφύγιο.
Η σημασία του Δικταίου Αντρου ως σπουδαίο λατρευτικό σπήλαιο της αρχαιότητας ανακαλύφθηκε τυχαία, όπως γίνεται τις περισσότερες φορές, το 1883. Το 1886 ο ιταλός αρχαιολόγος Φρ. Άλμπερ (Federico Halbherr) έρχεται να κάνει τις πρώτες ανασκαφές μικρής κλίμακας.
Η πρώτη συστηματική ανασκαφή όμως ξεκίνησε το 1899 με επικεφαλής τον Άγγλο αρχαιολόγο, διευθυντή της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, Ντέβιντ Χόγκαρθ. Η ανασκαφή έφερε στο φως ευρήματα που έκρυβε το Δικταίο για αιώνες και ήταν αρχαιότερα από αυτά που βρέθηκαν στο Ιδαίο Αντρο: έναν κτιστό βωμό, αναθήματα πιστών μέσα σε σχισμές των βράχων και άλλα τελετουργικά αντικείμενα.
© explorecrete.com Με επιφύλαξη κάθε νόμιμου δικαιώματος. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αντιγραφή χωρίς άδεια
