Η Πεντάκλιτη Βασιλική της Γόρτυνας

Η μεγάλη βασιλική

Η μεγάλη βασιλική της Γόρτυνας βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τον γνωστό αρχαιολογικό χώρο. Έχοντας αφήσει το αυτοκίνητο στο χώρο στάθμευσης, διασχίζουμε τον κεντρικό δρόμο προς τη Φαιστό και τη Μεσαρά και προχωράμε προς το χωριό Μητρόπολη.

Αριστερά και δεξιά μας, μέσα στους ελαιώνες βλέπουμε ερείπια της άλλοτε κραταιάς Γόρτυνας. Σε μία απόσταση 200 μ., πάνω στον επαρχιακό δρόμο, συναντά κανείς ό, τι έχει διασωθεί από τη μεγαλοπρεπή μεγάλη πεντάκλιτη βασιλική αφιερωμένη επίσης στον ’γιο Τίτο των παλαιοχριστιανικών χρόνων.

Η μεγάλη βασιλική ανακαλύφθηκε το 1978 κατά τη διάρκεια εργασιών βελτίωσης του οδικού δικτύου. Ο ναός χωρίζεται σήμερα διαγώνια στη μέση από τον επαρχιακό δρόμο που οδηγεί προς τον Λέντα.

Είναι ένα οικοδόμημα πολύ μεγάλων διαστάσεων, το μεγαλύτερο αυτού του τύπου στην Κρήτη και από τα μεγαλύτερα στην Ελλάδα, το οποίο κάλυπτε μία έκταση ενός ολόκληρου οικοδομικού τετραγώνου, γεγονός που καταδεικνύει ότι πρόκειται για την έδρα μίας ιδιαίτερα ανθηρής μητρόπολης.

Ο επισκέπτης δύσκολα θα μαντέψει το μεγαλείο του κάποτε μεγαλύτερου ναού στην Κρήτη που σήμερα βρίσκεται σωριασμένος σε ερείπια, αλλά σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, χαρακτηριστική είναι η πολυτέλεια των υλικών κατασκευής, η πλούσια διακόσμηση καθώς επίσης και η τεχνική δόμησης, η οποία φαίνεται ιδιαίτερα ανεπτυγμένη. Σημαντικός είναι ο άμβωνας, ο οποίος μιμείται αυτόν της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.

Η μεγάλη βασιλική ιδρύθηκε στη Γόρτυνα στα μέσα του 6ου μ.Χ. αιώνα ( γύρω στα 500μ.Χ.), επί Ιουστινιανού. Η πρώτη αυτή βασιλική καταστρέφεται στις αρχές του 7ου αιώνα μ.Χ. οπότε και ανοικοδομείται με την ίδια μεγαλοπρέπεια. Με το σεισμό, όμως, του 670 μ.Χ. η δεύτερη αυτή βασιλική – όπως και σχεδόν όλη η πόλη της Γόρτυνας- καταστρέφεται και εγκαταλείπεται.