Μάλια, Μινωικό Ανάκτορο
Αρχαιολογικός Χώρος Μαλίων
Τα Μάλια βρίσκονται 37 χιλιόμετρα ανατολικά από το Ηράκλειο, στη βόρεια ακτή της Κρήτης. Οι αμμώδεις παραλίες του Κρητικού πελάγους στα βόρεια, ο ορεινός όγκος της Δίκτης στα νότια και ανάμεσά τους μια μικρή πεδιάδα. Αυτά συνθέτουν το γαλήνιο τοπίο που αντικρίζουμε φτάνοντας στα Μάλια.
Ανατολικά από τα σημερινά Μάλια βρίσκεται το μινωικό ανάκτορο των Μαλίων. Είναι το τρίτο σε μέγεθος ανάκτορο της μινωικής Κρήτης και είναι χτισμένο σε μια τοποθεσία προνομιακή, κοντά στη θάλασσα και πάνω στο δρόμο που συνδέει την ανατολική με την κεντρική Κρήτη.
Το ανάκτορο των Μαλίων κατά τη μυθολογία χρησίμευε σαν κατοικία του Σαρπηδόνα, αδερφού του Μίνωα, και πρωτοχτίζεται το 1900 π.Χ. Ο προϋπάρχων ισχυρός οικισμός, από τον οποίο σώζονται συνοικίες γύρω από το ανάκτορο, μετατρέπεται έτσι σε ανακτορικό κέντρο-πόλη.
Το πρώτο αυτό ανάκτορο καταστρέφεται γύρω στα 1700 π.Χ. και ανοικοδομείται γύρω στα 1650 π.Χ., στην ίδια θέση και με το ίδιο βασικό σχέδιο του παλιού. Τέλος, το 1450 π.Χ. καταστρέφεται και δεν κατοικείται ξανά. Μόνο στην περίοδο της μυκηναϊκής κυριαρχίας χτίζεται ανάμεσα στα ερείπιά του ένα μικρό οικοδόμημα που μάλλον ήταν ένα ιερό.
Στα Μάλια έχουμε την τύχη να περπατούμε στο πραγματικό ανάκτορο, έτσι όπως το αποκάλυψαν οι ανασκαφές των αρχαιολόγων. Το μεγαλύτερο μέρος των ορατών σήμερα ερειπίων ανήκει στο νεοανακτορικό συγκρότημα, το δεύτερο δηλαδή ανάκτορο, οι χώροι του οποίου οργανώνονται γύρω από 3 αυλές, την κεντρική, τη βόρεια και την «αυλή του πύργου». Πρόκειται για ένα ανάκτορο που προκαλεί το ενδιαφέρον του επισκέπτη για τις μεγαλοπρεπείς διαστάσεις του, το περίπλοκο σχέδιό του και τις πολλαπλές λεπτομέρειές του.
Η ζωή στο ανάκτορο των Μαλίων κυλά, όπως και στα άλλα ανάκτορα, με τους ίδιους ρυθμούς. Ας μπούμε λοιπόν και ας προσπαθήσουμε να φανταστούμε τις καθημερινές ασχολίες των Μινωιτών, τις τελετές και τις γιορτές στη μεγάλη αυλή…
Ωρες λειτουργίας αρχαιολογικού χώρου Μαλίων
Ανοικτά
Χειμώνας: Από 01 Νοεμβρίου έως 31 Μαρτίου, 08:30-15:00
Καλοκαίρι:
Δευτέρα: 13.00-19.30
Τρίτη-Παρασκευή: 08.00-19.30
Αργίες
1 Ιανουαρίου: closed
6 Ιανουαρίου: 08:30 – 15:00
Καθαρή Δευτέρα: 08:30 – 15:00
25 Μαρτίου: closed
Μεγάλη Περασκευή: 08:30 – 15:00
Μεγάλο Σάββατο: 08:30 – 15:00
1 Μαΐου: closed
Κυριακή του Πάσχα: closed
Δευτέρα του Πάσχα: 08:30 – 15:00
Αγίου Πνεύματος: 08:00 – 19:00
15 Αυγούστου: 08:00 – 19:00
28 Οκτωβρίου: 08:00 – 19:00
25 Δεκεμβρίου: closed
26 Δεκεμβρίου: closed
Ξενάγηση στο Ανάκτορο Μαλίων
Χρησιμοποιήστε το χάρτη για να περιηγηθείτε στο Ανάκτορο των Μαλίων. Κάθε νούμερο πάνω στον χάρτη, αντιστοιχεί σε ένα χώρο του ανακτόρου, που περιγράφεται αναλυτικά παρακάτω.
- η είσοδος στον αρχαιολογικό χώρο
- οι κουλούρες
- νότια είσοδος
- η κεντρική αυλή
- ο βωμός
- η δυτική πτέρυγα
- η κλίμακα της δυτικής πτέρυγας
- ο κέρνος
- η κρύπτη των πεσσών
- το μεγάλο κλιμακοστάσιο
- η Λότζια
- Οι ανατολικές αποθήκες υγρών
- τα Βασιλικά Διαμερίσματα
- η Υπόστυλη Αίθουσα & η Αίθουσα Συμποσίων
- η αυλή του Πύργου & το μυκηναϊκό ιερό
- η βόρεια είσοδος του ανακτόρου
- η μινωική πόλη και η υπόστυλη κρύπτη
- η συνοικία Μ
- η νεκρόπολη του Χρυσόλακκου και οι μέλισσες των Μαλίων
Η είσοδος στο Ανάκτορο των Μαλίων
Η είσοδος στον αρχαιολογικό χώρο των Μαλίων. Μπαίνοντας στον αρχαιολογικό χώρο στα Μάλια, βρισκόμαστε σε ένα πολύ μεγάλο ανοικτό χώρο. Τα ερείπια του ανακτόρου των Μαλίων βρίσκονται στο βάθος και για να αρχίσουμε την περιήγηση στο μινωικό Ανάκτορο, θα προχωρήσουμε προς τα δεξιά (νότια).
Οι Κουλούρες
Λίγο πριν μπούμε στο κυρίως ανάκτορο των Μαλίων, αξίζει να κάνουμε μια στάση στη δυτική πλακόστρωτη αυλή που έκλεινε στο νότιο άκρο της με μια σειρά από 8 κυκλικές κατασκευές, που οι αρχαιολόγοι ονομάζουν «κουλούρες».
Αυτές οι κατασκευές ήταν στεγασμένες με στέγη που στηρίζονταν σε κεντρικό πεσσό και χρησίμευαν για την αποθήκευση σιτηρών. Ήταν δηλαδή οι σιτοβολώνες του ανακτόρου των Μαλίων και εξασφάλιζαν την επάρκεια σε δημητριακά, που τόσο είχαν ανάγκη για τη διατροφή τους οι Μινωίτες.
Η νότια είσοδος του ανακτόρου
Στο Ανάκτορο των Μαλίων μπαίνουμε από τη νότια είσοδο, που ήταν και αυτή επίσημη και μάλιστα πιο μεγαλοπρεπής από τη βόρεια είσοδο.
Παρ’όλο που έχουν περάσει περισσότερα από 3000 χρόνια από τότε που κτίστηκε το Ανάκτορο των Μαλίων, το πλακόστρωτο της νότιας εισόδου σώζεται σε καλή κατάσταση. Μακάρι τα έργα που πραγματοποιούνται σήμερα στην Κρήτη να είχαν την ίδια μακροβιότητα…
Η Κεντρική Αυλή του ανακτόρου
Προχωράμε στην κεντρική αυλή του ανακτόρου των Μαλίων, που είχε στοές στη βόρεια και ανατολική πλευρά της και ένα βωμό στο κέντρο της.
Η κεντρική αυλή είναι ένας μεγάλος ανοικτός χώρος με παραλληλόγραμμο σχήμα.
Ο βωμός στην κεντρική αυλή του ανακτόρου
Ο βωμός βρίσκεται στην κεντρική αυλή του ανακτόρου των Μαλίων και σήμερα προστατεύεται από ειδικό στέγαστρο.
Ο βωμός είναι ένα κτιστό τετράγωνο βαθούλωμα στο έδαφος που είχε τέσσερα στηρίγματα από πλίνθο πάνω στα οποία τοποθετούσαν μια εσχάρα. Πάνω σε αυτήν έβαζαν τα κομμάτια του θυσιασμένου ζώου και τα έκαιγαν.
Εκτός από τις θυσίες ζώων, στην κεντρική αυλή λάμβαναν χώρα και άλλες τελετές, όπως, ίσως, τα γνωστά μας ταυροκαθάψια.
Η δυτική πτέρυγα του ανακτόρου
Η δυτική πτέρυγα του ανακτόρου των Μαλίων είναι η πλευρά που μας επιφυλάσσει και τις περισσότερες εκπλήξεις.
Αποτελεί το σημαντικότερο και μεγαλύτερο τμήμα του ανακτόρου. Είναι διώροφη και περιελάμβανε ιερά και επίσημα κτίσματα, αλλά και αποθήκες.
Η κλίμακα στη δυτική πτέρυγα του ανακτόρου
Σημαντική είναι μια κλίμακα στη δυτική πτέρυγα του ανακτόρου των Μαλίων, που χρησίμευε ίσως και σαν θεατρικός χώρος.
Ο κέρνος
Στη δυτική πτέρυγα του ανακτόρου εντοπίστηκε και ο περίφημος κέρνος των Μαλίων.
Αυτό το περίεργο αντικείμενο είναι ένα λίθινο στρογγυλό σκεύος, με διάμετρο 0,90μ., το οποίο έχει στο κέντρο μία μεγάλη κοιλότητα και 34 μικρότερες κοιλότητες τριγύρω.
Θα αναρωτηθεί κανείς ποιά ήταν η χρήση του κέρνου. Η θέση όπου βρέθηκε μας κάνει να πιστεύουμε ότι αποτελούσε ένα αντικείμενο σχετικό με τη λατρεία και τις τελετές πανσπερμίας.
Σε αυτές τις τελετές οι πιστοί τοποθετούσαν σαν προσφορά προς τη θεότητα μικρές ποσότητες από τις πρώτες συγκομιδές, κυρίως σπόρους και διάφορους καρπούς, ενώ στη μεσαία κοιλότητα τοποθετούσαν το υγρό για την απαραίτητη σπονδή στη θεότητα, ώστε να πάει καλά η σοδειά.
Η κρύπτη των πεσσών
Η Κρύπτη των πεσσών με τον προθάλαμό της αποτελεί ένα σημαντικό χώρο στη δυτική πτέρυγα του ανακτόρο των Μαλίων.
Πρόκειται για μια κρύπτη με 2 τετράγωνους στύλους που είχε χωρίς αμφιβολία θρησκευτικό χαρακτήρα.
Το Μεγάλο Κλιμακοστάσιο του ανακτόρου
Δίπλα στην κρύπτη των πεσσών υπάρχει μια πλατιά και μνημειώδης σκάλα που σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση.
Είναι το Μεγάλο Κλιμακοστάσιο που κάποτε οδηγούσε στον πάνω όροφο του ανακτόρου των Μαλίων.
Η Λότζια και η Κεντρική Αυλή του ανακτόρου
Δίπλα στο Μεγάλο Κλιμακοστάσιο στο ανάκτορο των μαλίων θα προσέξετε αμέσως μετά μια μικρή ταράτσα, έναν χώρο (κάποτε) υπόστεγο, υπερυψωμένο και ανοιχτό προς την κεντρική αυλή. Ονομάζεται Λότζια και φαίνεται πως αποτελούσε τη βασιλική λότζια που δέσποζε πάνω από την αυλή του Ανακτόρου και σχετίζεται και αυτή με τελετουργίες.
Στη φωτογραφία διακρίνεται η Λότζια, το Μεγάλο Κλιμακοστάσιο, η Κεντρική Αυλή και ο βωμός, οι Ανατολικές Αποθήκες, η Κρύπτη των Πεσσών και η Νότια Είσοδος του Ανακτόρου των Μαλίων.
Πίσω από τη Λότζια σκαλοπάτια οδηγούν στο Θησαυροφυλάκιο της δυτικής πτέρυγας, όπου και εντοπίστηκαν πολύτιμα αντικείμενα του παλατιού, όπως ένας λίθινος πέλεκυς σε σχήμα πάνθηρα που αποτελούσε το πάνω μέρος ενός σκήπτρου, και ένα χάλκινο βραχιόλι.
Σε κοντινό δωμάτιο βρέθηκε επίσης ένα εγχειρίδιο και ένα υπέροχο ξίφος μακρύ με επίχρυση λαβή και «μήλο» από ορεία κρύσταλλο.
Χωρίς να είμαστε σίγουροι για το είδους τελετές γινόταν σε αυτό το χώρο, αν αφήσουμε ελεύθερη τη φαντασία μας ίσως μας οδηγήσει να δούμε τον αρχιερέα του ανακτόρου ή τον ίδιο τον βασιλιά να εμφανίζεται στη Loggia κρατώντας το σκήπτρο και το ξίφος, για να προσφέρει θυσία στους θεούς από το βωμό, την ίδια στιγμή που το πλήθος συγκεντρωμένο στην κεντρική αυλή παρακολουθεί τα δρώμενα.
Οι ανατολικές αποθήκες του ανακτόρου
Στην ανατολική είσοδο του ανακτόρου υπήρχαν αποθήκες υγρών που εκπλήσσουν τον επισκέπτη, αφού αποτελούνταν από στενά κελιά που άνοιγαν σε ένα διάδρομο. Σε κάθε κελί υπήρχαν υπερυψωμένα πεζούλια και πάνω σε αυτά ήταν τοποθετημένα πιθάρια.
Αυτό που τραβά το ενδιαφέρον είναι σίγουρα ο μηχανισμός που είχαν επινοήσει οι Μινωίτες για να ρέουν τα υγρά. Είχαν δηλαδή κατασκευάσει ένα σύστημα αυλακιών που κατέληγαν σε ένα αγγείο περισυλλογής των υγρών.
Θα αναρωτηθείτε ίσως σε τι εξυπηρετούσε όλο αυτό το σύστημα. Φυσικά στην οικονομία του προϊόντος. Αν για παράδειγμα ένα πιθάρι έσπαγε ή κάποιος απρόσεκτος έριχνε κατά λάθος στο πάτωμα το κρασί ή το λάδι ενός αγγείου, το υγρό μαζεύονταν στο αγγείο-συλλεκτήρα και έτσι δεν πήγαινε χαμένο. Ενα πράγματι έξυπνο σύστημα που, ας μην ξεχνάμε ότι, αναπτύχθηκε 4000 χρόνια πριν.
Τα Βασιλικά Διαμερίσματα
Πίσω από το θησαυροφυλάκιο του ανακτόρου των Μαλίων βρίσκεται η είσοδος για τα βασιλικά διαμερίσματα με τα πολύθυρα και το αίθριο.
Πρώτα διακρίνονται τα ερείπια του μεγάρου της βασίλισσας που πιθανόν επικοινωνούσε με αυτό του βασιλιά.
Γύρω τους βρισκόταν άλλα διαμερίσματα, ενώ, λίγο μακρύτερα βλέπουμε ακόμη και σήμερα ένα λουτρό ή Δεξαμενή καθαρμών, όπως συνηθίζεται να ονομάζεται. Η δεξαμενή αυτή είναι σίγουρα εντυπωσιακή, με τα 6 σκαλοπάτια που διασώζονται.
Η Υπόστυλη Αίθουσα & η Αίθουσα Συμποσίων του Ανακτόρου
Πίσω από τη βόρεια στοά της κεντρικής αυλής του ανακτόρου των Μαλίων βρίσκεται μια υπόστυλη αίθουσα και ο προθάλαμός της. Μας εντυπωσιάζει η ευρυχωρία της και οι έξι πεσσοί που στήριζαν τη στέγη της.
Ακριβώς στον πάνω όροφο βρισκόταν κατά πάσα πιθανότητα η αίθουσα συμποσίων, ενώ δίπλα από την υπόστυλη αίθουσα, τα μαγειρεία, για την προετοιμασία των εδεσμάτων των συμποσίων.
Η αυλή του Πύργου & το Μυκηναϊκό Ιερό
Ένας πλακόστρωτος διάδρομος συνδέει την κεντρική με τη βόρεια αυλή και την αυλή του «Πύργου», ενώ τριγύρω βρίσκονται εργαστήρια και αποθήκες του ανακτόρου των Μαλίων.
Η αυλή του Πύργου πήρε το όνομά της από ένα κτίριο ισχυρό, χτισμένο από μεγάλους λίθους που μοιάζει με πύργο.
Αν προχωρήσουμε βλέπουμε ξαφνικά μπροστά μας ένα λοξό οικοδόμημα που μας ξενίζει για τη θέση του. Είναι το μυκηναϊκό ιερό, το μόνο κτίριο που χτίστηκε μετά την καταστροφή του δεύτερου ανακτόρου των Μαλίων.
Η βόρεια είσοδος του ανακτόρου
Η βόρεια είσοδος, όπως και η ανατολική, είναι επίσημη είσοδος στο ανάκτορο των Μαλίων. Η βόρεια είσοδος βρισκόταν στην άκρη μιας πλακόστρωτης οδού, αρκετά καλοδιατηρημένης στις μέρες μας.
Δεν πρέπει άραγε εμείς σήμερα να αισθανόμαστε ιδιαίτερα τυχεροί, που μπορούμε να βαδίζουμε πάνω στις ίδιες πλάκες στις οποίες περπατούσαν οι κάτοικοι που μπαινόβγαιναν στο παλάτι των Μαλίων πριν 3 χιλιετίες και παραπάνω;
Στη βόρεια αυλή κατέληγε ένας φαρδύς πλακόστρωτος δρόμος. Είναι ο δρόμος της θάλασσας, αυτός δηλαδή που οδηγούσε από τη θάλασσα στο ανάκτορο.
Στο σημείο της εισόδου είναι τοποθετημένα σήμερα 2 μεγάλα πιθάρια που χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση υγρών, πιθανόν κρασιού ή λαδιού. Αξιοπρόσεκτο είναι το μεγάλο τους μέγεθος, αλλά και η διακόσμησή τους. Διακοσμούνται με ανάγλυφες σπείρες και άλλα σχέδια, καθώς και με ανάγλυφες αναπαραστάσεις σχοινιών.
Η μινωική πόλη και η υπόστυλη κρύπτη
Γύρω από το ανάκτορο των Μαλίων εκτείνεται η μινωική πόλη, από τις σημαντικότερες της Κρήτης. Το τμήμα της πόλης που έχει αποκαλυφθεί προστατεύεται από ξύλινο υπόστεγο.
Στο χώρο αυτό βλέπουμε μινωικά εργαστήρια καθώς και την δυσερμήνευτη “υπόστυλη κρύπτη”, στη βόρεια πλευρά του.
Η υπόστηλη κρύπτη είναι ένα ασυνήθιστο υπόγειο κτήριο με πεζούλια στους τοίχους και, σύμφωνα με τον Γάλλο αρχαιολόγο Van Effenterre, πρόκειται για το Βουλευτήριο ή Πρυτανείο των Μαλίων.
Στην κεντρική αίθουσα με τα στοκαρισμένα τοιχώματα έφτανε κανείς από μια μεγάλη σκάλα που ξεκινούσε από το διάδρομο, σχημάτιζε γωνία και είχε πολλά σκαλοπάτια.
Η συνοικία, Μ
Συνοικίες και μεμονωμένα σπίτια της πόλης των Μαλίων έχουν ήδη ανασκαφεί, με σημαντικότερη τη συνοικία Μ, που ανήκει στην εποχή των πρώτων ανακτόρων.
Η συνοικία Μ καταλαμβάνει έκταση 3000 τ.μ. περίπου και αποτελεί το σπουδαιότερο σύνολο της παλαιοανακτορικής εποχής στην Κρήτη. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως χώρους τελετουργικούς, επίσημους, αποθηκευτικούς, παρασκευαστήρια και διάφορα εργαστήρια.
Δυστυχώς η συνοικία Μ είναι προς το παρόν κλειστή στο κοινό και μπορείτε να ρίξετε μια ματιά μόνο από τον δρόμο που περνάει παράλληλα με τον αρχαιολογικό χώρο και οδηγεί στην παραλία.
Η νεκρόπολη του Χρυσόλακκου
Κοντά στη βόρεια ακτή, ΒΑ του ανακτόρου, ανασκάφηκε η νεκρόπολη του Χρυσόλακκου, που χρονολογείται από την πρώτη φάση του ανακτόρου. Εκεί βρέθηκε το αριστουργηματικό χρυσό κόσμημα των μελισσών.
Τα ευρήματα των ανασκαφών εκτίθενται στο Μουσείο Ηρακλείου ενώ μερικά άλλα βρίσκονται στο Μουσείο Αγίου Νικολάου.
© explorecrete.com Με επιφύλαξη κάθε νόμιμου δικαιώματος. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αντιγραφή χωρίς άδεια
