Η ιστορία του Φραγκοκάστελλου

Η ιστορία του Φραγκοκάστελλου ξεκινά από την εποχή του Χαλκού. Έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα παρατηρείται στην ευρύτερη περιοχή του Φραγκοκάστελλου, δηλαδή στα Σφακιά, ήδη από τα προϊστορικά χρόνια, ακόμη και σε σημεία ορεινά και δυσπρόσιτα.

Έχουν εντοπιστεί αρκετές μινωικές θέσεις των χρόνων 1800-1450 π.Χ. Το Φραγκοκάστελλο παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ακμή του μεταξύ 3ου και 6ου μ.Χ. αιώνα. Την εποχή αυτή έχουμε εκτεταμένη κατοίκηση σε οικισμούς και σώζονται δείγματα κεραμικής.

Από τα μέσα του 7ου μ.Χ. αιώνα μέχρι και το 824 μ.Χ οι αραβικές επιδρομές οδήγησαν στη σταδιακή εγκατάλειψη των παράλιων θέσεων με αποτέλεσμα οι οικισμοί να μεταφέρονται στην ενδοχώρα για προστασία από τους πειρατές. Αυτό συνέβη και στο Φραγκοκάστελλο.

Το Φραγκοκάστελλο την εποχή των Ενετών

Επί Ενετοκρατίας γίνεται αναφορά σε ισχυρές οικογένειες, ευγενικής καταγωγής από το Βυζάντιο, με μεγάλες ιδιοκτησίες και επιρροή στον ορθόδοξο πληθυσμό. Οι Ενετοί τους είχαν δώσει περιορισμένες διοικητικές εξουσίες, εφαρμόζοντας έτσι ένα φεουδαρχικό σύστημα προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες της Κρήτης.

Στην περιοχή των Σφακίων κυριαρχεί η οικογένεια των Σκορδύληδων. Από αυτή κατάγονταν οι οικογένειες των Πατέρων και των Παπαδόπουλων, δύο οικογένειες με διαμάχες μεταξύ τους, οι οποίες στην προσπάθειά τους να επιβάλουν την τάξη, κατέφευγαν σε παράνομες πράξεις και καταπιεστική συμπεριφορά απέναντι στους συντοπίτες τους, όπως αναφέρουν ενετικές πηγές. Η καταπίεση των φεουδαρχών δημιουργούσε μεγάλη αναστάτωση στην περιοχή, γι αυτό οι ίδιοι άρχισαν να ζητούν επίμονα από την Βενετία την ανέγερση φρουρίου στην περιοχή, τόσο για λόγους προστασίας από πειρατικές επιδρομές αλλά και για τον έλεγχο των ανυπότακτων ντόπιων. Τελικά το αίτημα τους έγινε αποδεκτό από τη Βενετσιάνικη Γερουσία στις 10 Φεβρουαρίου του 1371.

Το κάστρο ολοκληρώθηκε το 1374 και οι Ενετοί το ονόμασαν Κάστρο του Αγίου Νικήτα, από την εκκλησία που βρίσκεται κοντά σε αυτό. Ωστόσο οι ντόπιοι που ποτέ δεν το είδαν θετικά, το αποκάλεσαν περιφρονητικά Φραγκοκάστελλο, δηλαδή το φρούριο των Φράγκων (καθολικών ξένων), Castelfranco ή Franco Castello. Τελικά η ονομασία αυτή επικράτησε και υιοθετήθηκε και από τους Ενετούς.

Η κατασκευή του φρουρίου δεν φαίνεται ότι εξυπηρετούσε ιδιαίτερα τους σκοπούς για τους οποίους χτίστηκε καθώς στην περιοχή των Σφακίων δεν επιβλήθηκε ποτέ η τάξη, έτσι υπάρχουν περίοδοι όπου το Φραγκοκάστελλο δεν είχε ούτε καν μια μικρή στρατιωτική φρουρά.

Το Φραγκοκάστελλο την εποχή των Τούρκων

Επί τουρκοκρατίας το Φραγκοκάστελλο συνέχισε να ερειπώνεται. Στα Ορλωφικά (1770) εκεί στρατοπέδευαν τα τούρκικα στρατεύματα που πολεμούσαν ενάντια στους επαναστατημένους Σφακιανούς. Σ’ αυτό το φρούριο παραδόθηκε ο αρχηγός της επανάστασης αυτής μετά την αποτυχία της, ο Ιωάννης Βλάχος ή Δασκαλογιάννης, που γδάρθηκε ζωντανός στο Ηράκλειο για παραδειγματισμό.

Το 1828 νέα αναζωπύρωση της επανάστασης στην Κρήτη ενάντια στον τουρκικό ζυγό φέρνει στο Φραγκοκάστελλο τον βορειοηπειρώτη Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη όπου και οχυρώνεται.

Χατζημιχάλης Νταλιάνης — Προτομή του Χατζή Μιχάλη Νταλιάνη

Η απόφαση να εγκαταλείψουν την γνώριμη γι’ αυτούς πολεμική τακτική του κλεφτοπολέμου και να αντιταχθούν στον πολλαπλάσιο τακτικό τουρκικό στρατό στον επίπεδο κάμπο, στάθηκε ευνοϊκή για τους Τούρκους του Μουσταφά Ναϊλή πασά, διοικητή της Κρήτης. 600 Ελληνες αντιμετώπισαν 8000 Τούρκους για μια βδομάδα. Ο Χατζή Μιχάλης Νταλιάνης σκοτώθηκε, όπως και 338 από τους υπερασπιστές του κάστρου. Οι υπόλοιποι συνθηκολόγησαν με τους Τούρκους, τους παρέδωσαν το κάστρο και έφυγαν.

Ο Μουσταφά πασάς, ανατίναξε το ερειπωμένο φρούριο για να μην χρησιμοποιηθεί ξανά ως οχυρό επαναστατών. Αργότερα, όμως, στη διάρκεια της μεγάλης Κρητικής επανάστασης (1866-1869) αναγκάστηκε να το ανακατασκευάσει για τον καλύτερο έλεγχο του νησιού.

Το Φραγκοκάστελλο έπεσε σε αχρηστία μετά την απελευθέρωση της Κρήτης και σήμερα στέκει για να θυμίζει την αιματοβαμμένη ιστορία του, που αναβιώνει κάθε χρόνο μέσα από το θρύλο των φαντασμάτων που το στοιχειώνουν, τους περίφημους Δροσουλίτες.

Διαβάστε περισσότερα: