Μονή Καθολικού Αγίου Ιωάννη Ερημίτη

Μονή Καθολικού

Περπατώντας το μονοπάτι από τη Μονή Γουβερνέτου μέσα στο φαράγγι Αυλάκι, σε ένα υπέροχο τοπίο άγριας ομορφιάς, θα δείτε μετά από περίπου 30 λεπτά πορείας την ερειπωμένη Μονή Καθολικού ή Μονή Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη, ή απλά Καθολικό.

Τα κτίρια που βλέπουμε χτίστηκαν μάλλον λίγο μετά το 1600, αλλά η παράδοση αναφέρει ότι εδώ υπήρχε μοναστήρι πολύ παλιό, το αρχαιότερο στην Κρήτη. Δυστυχώς δεν υπάρχει καμιά ιστορική πηγή που να το επιβεβαιώνει, ενώ στην Ενετική απογραφή του 1637 δεν αναφέρεται κανένα μοναστήρι εδώ, παρά μόνο ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη που ανήκε στη Μονή Γουβερνέτου.

Δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε όμως τη σημασία του ονόματος Καθολικό, καθώς έτσι λέγεται ο κύριος ναός κάθε μοναστηριού, όπου συγκεντρώνονται καθημερινά οι μοναχοί για τις προσευχές τους. Η ονομασία αυτή είναι μια ισχυρή ένδειξη για την ύπαρξη παλιού μοναστηριού, έστω κι αν έχουν χαθεί τελείως τα ίχνη του.

Αναφέρεται επίσης ότι οι μοναχοί εγκατέλειψαν τη Μονή Καθολικού λόγω των πειρατικών επιδρομών και έχτισαν νέο μοναστήρι, τη Μονή Γουβερνέτου. Ερευνητές εκφράζουν αμφιβολίες γι αυτό, δεδομένου ότι η Μονή Καθολικού ήταν αφιερωμένη στον Αγιο Ιωάννη τον Ερημίτη, ενώ η Μονή Γουβερνέτου είναι αφιερωμένη στην Παναγία. Κάτι τέτοιο όμως θα ήταν μεγάλη ασέβεια προς τον άγιο του παλιότερου μοναστηριού και προβληματίζει για την αξιοπιστία της πληροφορίας αυτής.

Η σπηλιά του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη

Δίπλα στα ερειπωμένα αλλά ιδιαίτερα εντυπωσιακά κτίρια βρίσκεται η σπηλιά όπου έζησε ο Αγιος Ιωάννης ο Ερημίτης, που πιστεύεται ότι είχε έρθει από την Αίγυπτο και έδρασε σε πολλές περιοχές στην Κρήτη, όπως στον Αζωγυρέ, πριν καταλήξει στο Ακρωτήρι.

Η σπηλιά του Αγίου Ιωάννη ήταν κάποτε η κοίτη υπόγειου ποταμού και έχει μήκος πάνω από 100 μέτρα και έκταση 1500 τ.μ. Εδώ ασκήτευσε ο Αγιος Ιωάννης ο Ερημίτης τρεφόμενος με χόρτα το χειμώνα και χαρούπια το καλοκαίρι. Ο θρύλος λέει ότι στο τέλος της ζωής του δεν είχε τη δύναμη να περπατήσει πια όρθιος από την κακή διατροφή και τις κακουχίες της ασκητικής ζωής.

Κάποια μέρα ένας κυνηγός που βρίσκονταν μακριά, τον πέρασε για ζώο όπως περπατούσε σκυφτός και τον τραυμάτισε με τα βέλη του.

Ο άγιος επέστρεψε στη σπηλιά του τραυματισμένος και εκεί πέθανε ξαπλωμένος σε ένα βράχο, το «κρεβάτι του Αϊ Γιάννη», όπως λέγεται. Στο βράχο αυτό αποδίδουν θεραπευτικές ιδιότητες και πολλοί συνήθιζαν να σπάνε κομμάτια και να τα παίρνουν μαζί τους.

Αν ακολουθήσετε το μονοπάτι για 10 λεπτά ακόμα θα φτάσετε στη θάλασσα, σε ένα μικροσκοπικό αλλά βαθύ κολπίσκο με γαλαζοπράσινα νερά, που ίσως κάποτε χρησιμοποιήθηκε σαν λιμανάκι και έχει το δικό του θρύλο:

Πειρατές αποβιβάστηκαν στο σημείο αυτό και ανέβηκαν το μονοπάτι για να επιτεθούν στη Μονή Καθολικού. Οι μοναχοί τους αντιλήφθηκαν και ο Ηγούμενος καταράστηκε τους άπιστους πειρατές, που το καράβι τους μετατράπηκε σε πέτρα και δεν μπόρεσαν να φύγουν ποτέ από την Κρήτη για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

Αν φτάσετε στην παραλία, μην ξεχάσετε να αναζητήσετε το βράχο με το σχήμα του καραβιού!

Βιβλιογραφία: Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης – Νίκος Ψιλάκης