Η Ιστορία της Παλαιόχωρας

Η Παλαιόχωρα από την αρχαία Καλαμύδη μέχρι σήμερα

Κάποτε δεν υπήρχε τίποτα στην Παλαιόχωρα, ούτε καν η χερσόνησος που πάνω της έχει κτιστεί η πόλη. Η χερσόνησος αυτή ήταν κάτω από τη θάλασσα και μόνο ο λόφος Φορτέτζα που πάνω του βρίσκεται το ενετικό κάστρο, ξεπρόβαλλε σαν μικρό νησάκι πάνω από τα κύματα.

Ενας δυνατός σεισμός προκάλεσε την ανύψωση της δυτικής Κρήτης και η χερσόνησος της Παλιόχωρας αναδύθηκε από το βυθό, δικαιολογώντας με ακόμα ένα τρόπο τον τίτλο “Νύφη του Λιβυκού Πελάγους”, που περήφανα φέρει η Παλιόχωρα.

Καλαμύδη, η αρχαία Παλιόχωρα

Στην αρχαιότητα αναφέρεται η πόλη Καλαμύδη, λίγο πιο βόρεια από την σημερινή Παλιόχωρα. Για την πόλη Καλαμύδη γνωρίζουμε λίγα πράγματα, Πιθανολογείται ότι ήταν επίνειο (λιμάνι) της Αρχαίας Καντάνου και άκμασε στα δωρικά και ρωμαϊκά χρόνια μαζί με τις γειτονικές πόλεις Σύια (Σούγια), Λισσό, Ποικιλασσό και Τάρα (Αγία Ρουμέλη).

Η Παλιόχωρα την εποχή των Ενετών

Η Παλιόχωρα σαν στρατηγικό σημείο για τον έλεγχο της νοτιοδυτικής Κρήτης και των θαλάσσιων οδών, τράβηξε την προσοχή των Ενετών, που το 1278 έκτισαν εδώ το Φρούριο Σέλινο. Το φρούριο κτίστηκε από τον Ενετό στρατηγό Marino Gradenigo, που ήταν επικεφαλής στην περιοχή. Το όνομα του φρουρίου πέρασε σε ολόκληρη την περιοχή που σήμερα αποκαλείται επίσημα Σέλινο, ενώ στην αρχαιότητα ήταν γνωστή σαν Ορεινά.

Η ιστορία του Σέλινου (νοτιο-δυτική Κρήτη) είναι γεμάτη από συνεχείς επαναστάσεις κατά των Ενετών. Έτσι το 1332 το κάστρο καταστράφηκε από τον επαναστάτη Βάρδα Καλλέργη και τους άντρες του.

Τα αρχεία δείχνουν ότι το 1334 οι επίμονοι Ενετοί το ξαναέχτισαν. Ωστόσο, το 1539, σαν πρόβατο για σφαγή, καταστράφηκε από τον περίφημο πειρατή Μπαρμπαρόσα. Για 56 χρόνια το φρούριο Σέλινο έμεινε σωριασμένο σε ερείπια, ώσπου ο Dolf ανέλαβε την αναστήλωση του φρουρίου.

Το φρούριο Σέλινο όρθωσε ξανά περήφανο τα τείχη του το 1595, αλλά το μέλλον του επιφύλασσε πολλές ακόμα δυσάρεστες εκπλήξεις.

Η Παλιόχωρα τον καιρό των Τούρκων

Το 1653 το Σέλινο καταλήφθηκε από τους Τούρκους και το μετέτρεψαν για τις δικές τους ανάγκες. Αργότερα και οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να φύγουν και η πόλη εγκαταλείφθηκε. Οταν επισκέφτηκε την περιοχή ο Άγγλος περιηγητής Robert Pashley το 1834, βρήκε εδώ μόνο ερείπια.

Ωστόσο ένας τόπος με τόσα πλεονεκτήματα δεν θα μπορούσε να μείνει για πολύ ακατοίκητος, Ετσι το 1886 άρχισαν να φτάνουν πολίτες που ήθελαν να πάρουν πίσω τη γη τους και να την κατοικήσουν ξανά, χωρίς όμως να προχωρήσουν σε αναστήλωση του Κάστρου Σέλινο.

Η Παλιόχωρα πνίγηκε στο αίμα ξανά στην μεγάλη επανάσταση του 1897 όταν ο τούρκικος στρατός έσφαξε όσους χριστιανούς βρήκε στην περιοχή.

Το 1908 η Κρήτη απελευθερώθηκε οριστικά από τους Τούρκους και το 1913 ενώθηκε με την Ελλάδα. Η Παλιόχωρα με το λιμάνι της γνώρισε άνθηση, χάρη στις θαλάσσιες μεταφορές προς Πειραιά.

Η Παλαιόχωρα στη Γερμανική Κατοχή

καστρο σέλινο παλιόχωρα — Το κάστρο Σέλινο στην Παλιόχωρα – φωτογραφία από **beenbrun**

Το 1941 οι Ναζί καταλαμβάνουν την Κρήτη και η Παλιόχωρα γίνεται πεδίο μαχών ανάμεσα στον ελληνικό και το γερμανικό στρατό. Το Σεπτέμβριο του 1941 οι Γερμανοί περικύκλωσαν ολόκληρη την περιοχή του Σέλινου, συνέλαβαν όλους τους ύποπτους για αντίσταση και τους φυλάκισαν στο σχολείο της Παλιόχωρας. Είκοσι εννιά άτομα εκτελέστηκαν τις επόμενες 4 μέρες για “εγκλήματα” κατά του γερμανικού στρατού κατοχής.

Η Παλιόχωρα σήμερα

Το 1945 η Κρήτη απελευθερώνεται από τον τελευταίο κατακτητή της και αρχίζει η ανοικοδόμηση του Ελληνικού Κράτους.

Σήμερα η Παλιόχωρα χαίρεται την ανάπτυξη των τελευταίων 50 χρόνων και το μόνο που θυμίζει το ταραγμένο, αιματοβαμμένο παρελθόν της είναι τα ερείπια του Κάστρου Σέλινο πάνω στο λόφο Φορτέτζα, στο νότιο άκρο της πόλης.

Εύκολα προσβάσιμο, το «Κάστρο» σε προσκαλεί να το δεις από κοντά. Το μόνο που χρειάζεται κανείς είναι η φαντασία του για να αναστηλώσει τους γκρεμισμένους τοίχους, απ΄ όπου κάποτε ατένιζαν το Λιβυκό Πέλαγος οι Ενετοί, οι επαναστάτες Κρητικοί, οι πειρατές του Μπαρμπαρόσα, οι Τούρκοι και οι Γερμανοί.