Η ιστορία του Πλατανιά

Η ιστορία του Πλατανιά έχει τις ρίζες της κάπου στην υστερομινωική εποχή σύμφωνα με τα ευρήματα των αρχαιολόγων από ανασκαφές σε γειτονικούς οικισμούς που ανήκουν στο Δήμο Πλατανιά.

Στο Μόδι και τις Βρύσες έχουν βρεθεί λατρευτικά και ταφικά αντικείμενα και κτερίσματα, αλλά και απομεινάρια αγροικιών και θολωτών τάφων που μαρτυρούν ζωή και ανάπτυξη στην περιοχή από τον 13ο ως τον 4ο αιώνα π.Χ.

Ο Πλατανιάς στη μυθολογία

Ο Πλατανιάς αναφέρεται στη μυθολογία σε 2 τουλάχιστον περιπτώσεις:

• Όταν η θεά Αθηνά επισκεπτόταν την Κρήτη, έπινε νερό μονάχα από μια πηγή στον Ανω Πλατανιά
• Ο βασιλιάς Αγαμέμνονας επιστρέφοντας από τον Τρωικό πόλεμο ίδρυσε την πόλη Πέργαμο στις εκβολές του ποταμού Πλατανιά

Ο Πλατανιάς την εποχή των Αράβων, των Ενετών και των Τούρκων

Η Βυζαντινή περίοδος βρίσκει τον Πλατανιά, όπως και όλη την Κρήτη υπό Αραβική κατοχή. Από την περίοδο αυτή και μετά, τα παράλια δεν είναι ασφαλή για κατοίκηση λόγω των πειρατών, οπότε ο πληθυσμός προτιμά να κατοικεί μακριά από την ακτή σε σημεία που βρίσκονται ψηλά και προσφέρουν εύκολη παρατήρηση της θάλασσας για εχθρικά καράβια που πλησίαζαν την ακτή. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που το παλιό χωριό του Πλατανιά (Ανω Πλατανιάς) βρίσκεται κτισμένο στο λόφο Ακρόπολη.

Η Ενετοκρατία όμως που ακολούθησε την πρώτη πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1252 μΧ. έχει αφήσει αδιάψευστους μάρτυρες της επιρροής της στην περιοχή. Κατά την εποχή των Ενετών ο Πλατανιάς αναφέρεται σε γραπτά κείμενα ως Πλατανέας ή Πύργος Πλατανέα. Ήταν ένας οικισμός χτισμένος αμφιθεατρικά πάνω στο λόφο, εκεί που βρίσκεται σήμερα ο Ανω Πλατανιάς.

Μετά τους Ενετούς ακολούθησαν οι Τούρκοι που κατέκτησαν την Κρήτη το 1645. Ο Πλατανιάς θρήνησε θύματα στη μάχη για την κατάκτηση του φρουρίου στο νησάκι Θοδωρού, όπου οι 70 υπερασπιστές του προτίμησαν να αυτοπυρποληθούν από το να παραδοθούν στον τουρκικό στρατό.

Πάντως ακόμα και σήμερα σώζονται κτίρια από τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας στον παλιό οικισμό στον Ανω Πλατανιά, όπως τούρκικο παρατηρητήριο σκαμμένο μέσα σε βράχο. Υπήρχε μάλιστα και ένα μεγάλο κανόνι κρυμμένο μέσα σε λαξευμένη σπηλιά στο λόφο για να προστατεύει από τους εχθρούς.

Ο Πλατανιάς το 19ο αιώνα από αφήγηση περιηγητή

Δυο ώρες χρειάστηκε ο γιατρός και αρχαιολόγος Ιωσήφ Χατζηδάκης το 1881 για να διανύσει τα 11 χιλιόμετρα από τα Χανιά στον Πλατανιά.

Αφού ξεκουράστηκε σε ένα καφενείο που ήταν κτισμένο στη σκιά ενός μεγάλου πλάτανου δίπλα στον ποταμό, ανέβηκε στην Ακρόπολη του Πλατανιά, στο χωριό δηλαδή που ήταν κτισμένο πάνω στο λόφο. 150 σπίτια αποτελούσαν το χωριό την εποχή εκείνη, ενώ στο σχολείο φοιτούσαν 70 παιδιά.

Ο Πλατανιάς το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο

Ο Πλατανιάς όμως έχει μείνει ιστορικά γνωστός και λόγω της Μάχης της Κρήτης στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Η στιγμή που έμεινε στην ιστορία ήταν οι σφοδρές μάχες για την υπεράσπιση του αεροδρομίου του Μάλεμε από τους από τα λιγοστά συμμαχικά και ελληνικά στρατεύματα.

Οι ηρωικές μάχες και οι αμέτρητοι θάνατοι Γερμανών και Συμμάχων έχουν μείνει στην ιστορία και καταγράφονται στο Γερμανικό νεκροταφείο που βρίσκεται πίσω από τη Στρατιωτική Βάση του Μάλεμε, σε πολύ μικρή απόσταση από τον Πλατανιά.

Ο Πλατανιάς σήμερα

Παλιότερα ο Ανω Πλατανιάς ήταν ο κύριος οικισμός και οι κάτοικοι του ήταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Ο Πλατανιάς ακόμα και σήμερα φημίζεται για τη γεωργική του παραγωγή, τα εσπεριδοειδή, το λάδι και τα πορτοκάλια, αλλά τις τελευταίες δεκαετίες γνώρισε ραγδαία τουριστική ανάπτυξη.

Ίσως σας ξαφνιάσουν οι τεράστιες πινακίδες, τα φώτα νέον (αν μπείτε βράδυ στον οικισμό) και τα πολλά τουριστικά μαγαζιά που διαδέχονται το ένα το άλλο για μερικά χιλιόμετρα, αλλά αυτό είναι το σήμα κατατεθέν του Πλατανιά σήμερα.

Υπάρχει μάλιστα ένα ανέκδοτο σχετικά με την ανάπτυξη του Πλατανιά και την αξία της γης κοντά στη θάλασσα ή μακριά από αυτή:

Οι κάτοικοι του Ανω Πλατανιά θέλοντας να επιβραβεύσουν τα «καλά παιδιά», τους έδιναν γη μακριά από τη θάλασσα που ήταν πιο εύφορη για τις καλλιέργειες, ενώ στους άσωτους γιούς έδιναν γη κοντά στη θάλασσα, που είχε πιο χαμηλή απόδοση στις καλλιέργειες. Ωστόσο οι εποχές άλλαξαν, οι άσωτοι γιοί έκαναν τεράστιες περιουσίες με τα παραλιακά οικόπεδα τους, ενώ τα καλά παιδιά έμειναν με τους πορτοκαλεώνες.

Η ιστορία δεν είναι καθόλου φανταστική και έχει επαναληφτεί σε πολλές περιοχές της Κρήτης που γνώρισαν ραγδαία ανάπτυξη λόγω του τουρισμού, όπως η Χερσόνησος κοντά στο Ηράκλειο.

© explorecrete.com Με επιφύλαξη κάθε νόμιμου δικαιώματος. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αντιγραφή χωρίς άδεια