Μάλια, η Ιστορία τους

Από τα Μινωικά Μάλια στα σημερινά Μάλια

Η ιστορία των Μαλίων είναι τόσο παλιά όσο και τα Μινωικά χρόνια. Εδώ ήταν το βασίλειο του Σαρπηδόνα με το περίφημο μινωικό Ανάκτορο των Μαλίων, το τρίτο σε μέγεθος στην Κρήτη με συνολική έκταση 7500 τ.μ. Ο Σαρπηδών, ο Ραδάμανθυς και ο Μίνωας ήταν οι τρεις γιοί του Δία και της Ευρώπης, σύμφωνα με την μυθολογία.

το ανακτορο στα μαλια — Ο Αρχαιολογικός χώρος στα Μάλια

Κάθε ένας από αυτούς βασίλεψε σε διαφορετική περιοχή στην Κρήτη, δημιουργώντας τα 3 μεγαλύτερα μινωικά κέντρα: Ο Σαρπηδών στα Μάλια, ο Ραδάμανθυς στην Φαιστό και ο Μίνωας στην Κνωσό.

Οι ανασκαφές που οδήγησαν στην ανακάλυψη του μινωικού Ανακτόρου των Μαλίων ξεκίνησαν το 1915 από τον Ιωσήφ Χατζηδάκη και συνεχίζονται μέχρι σήμερα από την Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή.

Το ανάκτορο αποκαλύφθηκε σε όλη τη μεγαλοπρέπεια του, αλλά δυστυχώς οι αρχαιοκάπηλοι είχαν προηγηθεί κατά 65 χρόνια, με αποτέλεσμα να χαθούν πολλοί θησαυροί, κυρίως μινωικά κοσμήματα που πουλήθηκαν σε χρυσοχόους, λιώθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν σαν πρώτη ύλη για άλλα κοσμήματα.

Λίγα από τα ευρήματα πουλήθηκαν σε ξένους που κατάλαβαν την αρχαιότητα τους και την αξία τους, ενώ το περίφημο κόσμημα, οι μινωικές «Μέλισσες» προέρχονται από εδώ και εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.

Τα Μάλια κατά την Βυζαντινή περίοδο

Κατά τη Βυζαντινή περίοδο και τους μετέπειτα αιώνες, τα Μάλια ταλαιπωρήθηκαν από επιδρομές πειρατών, όπως και οι υπόλοιπες περιοχές της παράλιας Κρήτης. Η πρώτη αναφορά στα Μάλια γίνεται από τους Ενετούς, σε αναφορές και χάρτες, ως ‘Manlia’ και ‘Maglia’ το 1390.

Τα Μάλια την περίοδο της Τουρκοκρατίας

Τα Μάλια παραχωρήθηκαν στο Σουλτάνο όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν το νησί το 1646. Καθώς ο Σουλτάνος ήταν ο μόνος ιδιοκτήτης και εκμεταλλευτής της περιοχής, τα Μάλια ήταν βασιλική ιδιοκτησία. Οι φόροι από την αγροτική παραγωγή μεγάλωσαν την περιουσία του.

Τα Μάλια δεν κατοικήθηκαν στην πραγματικότητα ποτέ από τους Τούρκους, γιατί οι δυνάστες δεν μπορούσαν καν να μοιράσουν την περιοχή μεταξύ τους. Ένας επιπλέον λόγος είναι ότι τα Μάλια παρουσίασαν και κρούσματα ελονοσίας.

Οι χωρικοί έγιναν ιδιοκτήτες της γης τους όταν ο Τούρκικος νόμος, που παραχωρούσε την περιοχή στο Σουλτάνο, καταργήθηκε το 1850.

Τα Μάλια τον 19 και τον 20 αιώνα

Απελευθερωμένα από τον Τούρκικο ζυγό και με την Αγώνα της Ανεξαρτησίας ακόμα να συνεχίζεται το 19ο αιώνα, τα Μάλια ήταν μια φτωχή κοινωνία με μεγάλες απώλειες. Η οικονομία βασίστηκε κυρίως στην καλλιέργεια κριθαριού και χαρουπιών που ήταν και τα κύρια προϊόντα εξαγωγών τον 20ο αιώνα.

Με την ανακάλυψη των ανεμόμυλων και τη χρήση τους ως αντλίες νερού, η καλλιέργεια της γης άλλαξε και τα Μάλια έγιναν ο πράσινος παράδεισος της Κρήτης: παρήγαγε μπάμιες, αγγούρια, ντομάτες, πατάτες και καρπούζια. Την ίδια περίοδο, ένα εξωτικό φυτό από την Αίγυπτο έκανε την εμφάνιση του, και προς έκπληξη όλων παρήγαγε καρπούς, τις μικρές αρωματικές μπανάνες των Μαλίων, με αποτέλεσμα μέσα σε λίγα χρόνια να γεμίσει η περιοχή μπανανιές.

Τα Μάλια, όπως και όλο το νησί, κατακτήθηκαν από τους Γερμανούς στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Λόγω της μικρής τους απόστασης από την ακτή, οι Γερμανοί φοβούνταν εχθρικές εισβολές και έτσι γέμισαν τα χωράφια με νάρκες. Όταν τέλειωσε ο πόλεμος, και οι κάτοικοι άρχισαν πάλι να καλλιεργούν τα χωράφια, οι ξεχασμένες νάρκες αφαίρεσαν αρκετές ζωές, ίσως ακόμα περισσότερες από τις απώλειες του ίδιου του πολέμου.

τα μαλια και η σταλιδα το 1966 — Τα Μάλια και η Σταλίδα το 1966 – Φωτογραφία από το βιβλίο “Οδηγός διακοπών στα Μάλια και την Σταλίδα”

Τα Μάλια Σήμερα

Μετά το 1950 τα Μάλια άρχισαν να αναπτύσσονται και επισκέπτες έρχονταν στην περιοχή για διακοπές. Το πρώτο ξενοδοχείο, του Γραμματικάκη, χτίστηκε δίπλα στη θάλασσα στο τέλος της οδού Δημοκρατίας γύρω στο 1960. Ακολούθησαν άλλα ξενοδοχεία και τα Μάλια έγιναν ένας πολύ δημοφιλής τουριστικός προορισμός από το 1980 και μετά, με αποτέλεσμα μεγάλες αλλαγές στην πόλη, την οικονομία της περιοχής και τη ζωή των κατοίκων.

Διαβάστε περισσότερα: