Πλατεία Ελευθερίας στο Ηράκλειο

Πλατεία Ελευθερίας, η κεντρική πλατεία

Η Πλατεία Ελευθερίας είναι η κεντρική πλατεία στο Ηράκλειο, εκεί που βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, το ξενοδοχείο Αστόρια, η Νομαρχία Ηρακλείου και η Πύλη Αγίου Γεωργίου.

Πλατεία Ελευθερίας, τιμή στην Ελευθερία

Αν υπολογίσουμε ότι επί 20 σχεδόν αιώνες οι Κρητικοί περνούσαν από επανάσταση σε επανάσταση για την απόκτηση της ελευθερίας του από τους διάφορους κατακτητές, μπορούμε να καταλάβουμε πόσο σημαντική είναι η ελευθερία για κάθε κρητικό και πόσες ζωές χάθηκαν στο βωμό της. Γι αυτό και το όνομα της μεγαλύτερης πλατείας του Ηρακλείου ακούγεται απόλυτα ταιριαστό για την ιστορία του.

Η ιστορία της Πλατείας Ελευθερίας

Ο ελεύθερος χώρος στον οποίο σήμερα έχει διαμορφωθεί η πλατεία Ελευθερίας, επί Ενετοκρατίας χρησίμευε για την άσκηση του μισθοφορικού στρατού των Βενετών. Από αυτή τη χρήση πήρε και το όνομα Campo Marzio ή Piazza d’ Armi. Αργότερα όταν χτίστηκε η πύλη του Αγ. Γεωργίου τον 16ο μ.Χ. αιώνα, η πλατεία μετονομάστηκε σε πλατεία Αγίου Γεωργίου.

Το 1628 στα πλαίσια της υδροδότησης του Ηρακλείου με την μεγαλεπίβολη κρήνη Μοροζίνι (κρήνη Λιονταριών), χτίστηκε ΝΔ του ξενοδοχείου Αστόρια μία υδατογέφυρα στηριζόμενη σε τρία τόξα, πάνω από την οποία περνούσε αγωγός νερού για την Κρήνη. Από την υδατογέφυρα αυτή η πλατεία άκουγε και ακούει συχνά μέχρι σήμερα στο όνομα Τρεις Καμάρες, αν και αυτές γκρεμίστηκαν από τους Τούρκους τον 19ο μ.Χ. αιώνα.

Επίσης από την Πλατεία Ελευθερίας χάθηκαν οι υπόγειες κυκλικές σιταποθήκες των Ενετών, όπου αποθηκεύονταν σιτηρά για καταστάσεις ανάγκης, όπως πολιορκία της πόλης, και η μεγάλη Ενετική δεξαμενή νερού επί της οδού Δικαιοσύνης βόρεια της Νομαρχίας .Η δεξαμενή ήταν λιθόκτιστη, υπόγεια και είχε χωρητικότητα 6.000 βαρέλια ενώ το νερό που αποθηκευόταν εκεί έρχονταν από την περιοχή Πελεκητά των Αρχανών. Και αυτή είχε φτιαχτεί για έκτακτες περιπτώσεις ώστε να καλύπτει τις υδρευτικές ανάγκες της πόλης. Ας μην ξεχνάμε ότι το Ηράκλειο ήταν ουσιαστικά ένα μεγάλο φρούριο, που χάρη στις οχυρώσεις του και τις βοηθητικές εγκαταστάσεςι του μπόρεσε αν αντέξει επί 22 χρόνια την πολιορκία από τους Τούρκους.

Αργότερα επί τουρκοκρατίας η πλατεία Ελευθερίας παρέμεινε γυμνός ακάλυπτος χώρος. Με την ανακήρυξη της ημιαυτονομίας της Κρήτης υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου το 1898, στο νησί εγκαταστάθηκαν στρατεύματα των Μεγάλων Δυνάμεων για την τήρηση της τάξης, τα οποία έφυγαν στις 26 Ιουλίου του 1909. Στο Ηράκλειο ήρθαν Άγγλοι, οι οποίοι αρχικά εγκαταστάθηκαν πάνω στα τείχη ενώ έκαναν τα γυμνάσιά τους στην πλατεία, όπως οι Ενετοί μερικούς αιώνες πριν.

Οι αρχές του 20ου μ.Χ. αιώνα βρήκαν την πλατεία ως τον κυριότερο τόπο αναψυχής των Ηρακλειωτών. Λίγο αργότερα, στα μέσα του 20ου ένα μέρος της διαμορφώνεται σε κήπο και αποκτά τσιμεντένιο περίβολο και κάγκελα, ο οποίος έκλεινε κάθε βράδυ. Μέχρι το 1975 περίπου, η Πλατεία Ελευθερίας ήταν το επίκεντρο της κυριακάτικης βόλτας των κατοίκων του Ηρακλείου. Μικροί και μεγάλοι περπατούσαν από το σχολείο Καπετανάκειο (ανατολικά της πλατείας) προς το άγαλμα του Βενιζέλου, διέσχιζαν την πλατεία Ελευθερίας και συνέχιζαν στην Λεωφόρο Δικαιοσύνης μέχρι το Μεϊντάνι, το κεντρικό σταυροδρόμι του Ηρακλείου κοντά στα Λιοντάρια. Από το σημείο αυτό επέστρεφαν προς την Πλατεία Ελευθερίας ξανά, και η διαδρομή επαναλαμβανόταν μέχρι να κουραστούν.

Η πιο πρόσφατη διαμόρφωση της πλατείας Ελευθερίας θέλησε να προσδώσει στο κέντρο του Ηρακλείου μοντέρνα άποψη και τον αέρα της ευρωπαϊκής μεγαλούπολης. Πλακοστρώνεται με μάρμαρο, αποκτά παγκάκια μινιμαλιστικής αντίληψης ενώ διατηρεί μερικά από τα δέντρα (ευκαλύπτους) και διακοσμείται με μεταλλικούς πυλώνες που συμβολίζουν κατάρτια πλοίων, υπενθυμίζοντας την ναυτική ιστορία του Ηρακλείου. Ο κόσμος του Ηρακλείου ποτέ δεν αποδέχτηκε τη νέα αυτή μορφή της Πλατείας Ελευθερίας και έχουν ξεκινήσει συζητήσεις για την αλλαγή της.

Σήμερα η Πλατεία Ελευθερίας με τις δημόσιες υπηρεσίες (Νο 3), το Αρχαιολογικό Μουσείο (Νο 1) και τις καφετέριες (Νο 6) σφύζει από ζωή σε όλες τις ώρες της μέρας και της νύχτας. Είναι βασικό σημείο συνάντησης και διασκέδασης των μεγαλύτερων ηλικιών, ενώ οι πιο νέοι προτιμούν την Πλατεία Λιονταριών και κυρίως τα καφέ στην οδό Κοραή και Μιλάτου (παράλληλοι της οδού Δαιδάλου, Νο 11).

Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

Στο ανατολικό τμήμα της πλατείας Ελευθερίας βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου (Νο 1). Εδώ αναβιώνει μέσα από τα εκθέματά του ο πρώτος πολιτισμός της Ευρώπης, ο Μινωικός, για να μπορεί να τον θαυμάσει ο επισκέπτης σε όλη την ιστορική του συνέχεια. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα μουσεία της Ελλάδας και το μοναδικό στον κόσμο που φιλοξενεί τους θησαυρούς του Μινωικού Πολιτισμού. Στις 20 αίθουσές του φιλοξενεί ευρήματα από τη Νεολιθική μέχρι τη Ρωμαϊκή περίοδο ταξινομημένα θεματικά και χρονολογικά.

• διαβάστε περισσότερα για το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

Το άγαλμα του Αγνωστου Στρατιώτη

Στο κέντρο της πλατείας Ελευθερίας δεσπόζει το άγαλμα του Αγνώστου Στρατιώτη (Νο 4), έργο του 20ου αιώνα. Στις εθνικές επετείους (25η Μαρτίου και 28η Οκτωβρίου) και στην επέτειο της Μάχης της Κρήτης οι αρχές του Ηρακελίου καταθέτουν εκεί στεφάνι αποδίδοντας φόρο τιμής σε αυτούς που έχασαν τη ζωή τους για την ελευθερία.

Η Νομαρχία Ηρακλείου

Η ιστορία του κτιρίου που στεγάζει τη Νομαρχία Ηρακλείου (Νο 3) στο νοτιο-δυτικό τμήμα της Πλατείας Ελευθερίας ανάγεται στην ενετοκρατία, όταν το 1585 χτίστηκαν οι στρατώνες του Αγ. Γεωργίου.

Αργότερα οι Τούρκοι τροποποίησαν το ενετικό κτίριο και το χρησιμοποίησαν σαν στρατώνα των αυτοκρατορικών γενιτσάρων. Αναφέρεται ότι το 1625 οι τούρκικοι στρατώνες είχαν κεντρικό διάδρομο 200 μέτρων και 200 δωμάτια σε 2 ορόφους για τις ανάγκες φρουράς, όπως και ειδικές αίθουσες για κατοικία των αξιωματικών. Οι τούρκικοι κισλάδες (στρατώνες) καταστράφηκαν από μεγάλο σεισμό στις 30 Σεπτεμβρίου 1856, που ισοπέδωσε ολόκληρη την πόλη του Ηρακλείου, και εγκαταλείφθηκαν.

Το 1883 ξεκίνησε η ανοικοδόμηση των νέων στρατώνων από τον αρχιτέκτονα του Αγίου Μηνά και του Αγίου Τίτου, Αθανάσιο Μούση. Για οικοδομικό υλικό χρησιμοποιήθηκαν αρχιτεκτονικά μέλη από την Κνωσό, ενώ το θύρωμα της βόρειας κεντρικής μαρμαρόγλυπτης εισόδου προέρχεται από το ναό του Αγ. Φραγκίσκου (βρισκόταν εκεί όπου είναι σήμερα το Αρχαιολογικό Μουσείο). Αρχιτεκτονικά ακολουθεί το νεοκλασικό ρεύμα της εποχής, με λιτότητα στο σχεδιασμό και σχεδόν ανύπαρκτη διακόσμηση.

Το κτίριο αυτό φιλοξένησε το Γυμνάσιο (1898-1907), την Συλλογή Αρχαιολογικών Ευρημάτων Ηρακλείου μέχρι την ίδρυση του Μουσείου στη σημερινή του θέση, την “Κρητική Πολιτοφυλακή” δηλαδή τον πρώτο τακτικό στρατό της Κρήτης την περίοδο που το νησί βρισκόταν υπό σουλτανική επικυριαρχία, το Γερμανικό διοικητήριο (Κράις Κομαντατούρ, 1942-44), ενώ στα υπόγειά του από το 1885 λειτουργούσαν οι κεντρικές φυλακές της πόλης.

Σήμερα το κτίριο έχει χωριστεί στα 3 και στεγάζει τη Νομαρχία, τα Δικαστήρια και την Αστυνομική Διεύθυνση Ηρακλείου.

• Πύλη Αγίου Γεωργίου

© explorecrete.com Με επιφύλαξη κάθε νόμιμου δικαιώματος. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αντιγραφή χωρίς άδεια