Η Αση Γωνιά κι ο Αγιος Γεώργιος ο Γαλατάς

Η Αση Γωνιά είναι ένα ορεινό χωριό στο Νομό Χανίων, 35 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο. Η Ασή Γωνιά είναι χωριό κτηνοτρόφων με 600 κατοίκους περίπου, και όπως λένε με περηφάνια οι κάτοικοι της, ο αριθμός αυτός αυξάνεται διαρκώς.

Στην Αση Γωνιά γιορτάζει στις 23 Απριλίου ο Αγιος Γεώργιος ο Γαλατάς. Είναι η κεντρική εκκλησία στην πλατεία του χωριού και τη μέρα της γιορτής του Αγίου οι κτηνοτρόφοι κατεβάζουν τα πρόβατα από τα βουνά στην εκκλησία, τα αρμέγουν και μοιράζουν το γάλα στους παρευρισκόμενους. Σίγουρα μια πολύ ασυνήθιστη γιορτή, που περιγράφεται με λεπτομέρειες παρακάτω.

Πως να πάτε στην Αση Γωνιά

Η Ασή Γωνιά απέχει 35 χιλιόμετρα περίπου από το Ρέθυμνο και 55 χιλιόμετρα από τα Χανιά. Αν έρχεστε από Ηράκλειο, προσθέστε άλλα 75 χιλιόμετρα μέχρι το Ρέθυμνο.

Από Ρέθυμνο οδηγείτε προς Χανιά και μετά τη γέφυρα του Πετρέ αναζητάτε την πινακίδα προς Επισκοπή.

Αφήνετε την Εθνική Οδό και ακολουθείτε τις πινακίδες προς Πηγές Αργυρούπολης. Πέντε χιλιόμετρα μετά τις Πηγές Αργυρούπολης θα φτάσετε στην Αση Γωνιά. Το τελευταίο αυτό κομμάτι της διαδρομής είναι το ομορφότερο καθώς διασχίζει το φαράγγι της Αση-Γωνιάς.

Το φαράγγι είναι κατάφυτο με πλατάνια και λίγο νερό να κυλά ακόμα στο μικρό ποτάμι. Ο δρόμος είναι στενός με αρκετές στροφές και μια σχετική προσοχή επιβάλλεται.

Ασή Γωνιά, η ιστορία της

Ιστορικά η Αση-Γωνιά αναφέρεται ως οικισμός ελεγχόμενος από την ρωμαϊκή πόλη Λάππα, τη σημερινή Αργυρούπολη. Επίσημες αναφορές του χωριού Αση Γωνιά υπάρχουν από την Ενετική Περίοδο, ενώ ο οικισμός βρισκόταν αρχικά ανατολικότερα από τον σημερινό.

Κατά την τουρκοκρατία η Αση-Γωνιά δεν πατήθηκε από τους Τούρκους λόγω του δύσβατου της περιοχής και της πρόσβασης προς αυτήν μόνο μέσα από το εύκολα ελεγχόμενο Ασηγωνιώτικο φαράγγι.

Οι κάτοικοι του χωριού πήραν μέρος σε όλους τους απελευθερωτικούς αγώνες κατά των Τούρκων και εδώ κηρύχτηκε η επανάσταση του 1897. Στην Ασή Γωνιά επίσης είχε την έδρα της η Ανώτατη Επιτροπή Αγώνα της Κρήτης εναντίον του Γερμανικού στρατού κατοχής τον 2ου Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενας από τους πρωτοστάτες που ξεκίνησαν την Αντίσταση κατά των Ναζί ήταν ο Ανδρέας Παπαδάκης, γέννημα-θρέμμα της Ασή Γωνιάς.

Με ιδιαίτερη περηφάνια αναφέρουν οι Ασηγωνιώτες τον Παύλο Γύπαρη και το Γιώργη Ψυχουντάκη, κι οι δύο γεννημένοι και μεγαλωμένοι στην Αση-Γωνιά.

Παύλος Γύπαρης

Ο Παύλος Γύπαρης ήταν συνεργάτης και φίλος του Βενιζέλου, κι έμεινε γνωστός στην ιστορία για την δράση του σαν Μακεδονομάχου και Αντιστασιακού. Η φιλία του με τον Βενιζέλο ήταν τέτοια που αναφέρεται το εξής:

Οταν συνελήφθησαν στην Κρήτη οι δολοφόνοι του Ιωνα Δραγούμη, αντιπάλου πολιτικού που δολοφονήθηκε από Βενιζελικούς σε εκδίκηση για την δολοφονική απόπειρα εναντίον του Βενιζέλου στην Λυών, ο Βενιζέλος διέταξε να γίνει αμέσως η δίκη και αν αποδειχθούν ένοχοι να καταδικαστούν, όπως προέβλεπε ο νόμος τότε, με θανατική ποινή.

Τον ρώτησαν εάν αυτό ισχύει για οποιονδήποτε ακόμα και για στενότερο φίλο του. Απήντησε «ναι, ακόμα και αν είναι ο Γύπαρης».

Γιώργης Ψυχουντάκης

Ο Γιώργης Ψυχουντάκης είναι γνωστός για την αντιστασιακή και τη συγγραφική του δράση. Σε όλη τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής υπήρξε πολεμικός αγγελιοφόρος για το αντιστασιακό κίνημα.

Από τις εμπειρίες του την περίοδο αυτή γεννήθηκε το πρώτο του βιβλίο, ο “Κρητικός Μαντατοφόρος”. Η συγγραφική του δράση συνεχίστηκε με την μετάφραση της Ιλιάδας και της Οδύσσειας στην Κρητική διάλεκτο. Για το έργο του αυτό βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών και το Πολυτεχνείο Κρήτης.

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ:

• Αποσπάσματα από τον “Κρητικό Μαραθωνοδρόμο“, την “Ιλιάδα” και την “Οδύσσεια” του Γ. Ψυχουντάκη
• Περισσότερα για τον Ψυχουντάκη

Η γιορτή του Αη Γιώργη του Γαλατά στην Ασή Γωνιά

Η Αση Γωνιά έχει συνδεθεί με την ευλογία των κοπαδιών την ημέρα του Αγίου Γεωργίου, ένα μοναδικό έθιμο στην Κρήτη.

Οι βοσκοί της περιοχής θεωρούν προστάτη τους τον Αη-Γιώργη και στις 23 Απριλίου συρρέουν με τα κοπάδια τους στην εκκλησία του Αη-Γιώργη του Γαλατά.

Η εκκλησία βρίσκεται πολύ κοντά στην πλατεία του χωριού κι είναι ιδιαίτερο το θέαμα των αιγοπροβάτων να έχουν περικυκλώσει τις προτομές του Βενιζέλου και του Γύπαρη περιμένοντας τη σειρά τους να κατέβουν στο εκκλησάκι.

Τα ζώα, στολισμένα με τα πιο μελωδικά “λέρια” (κουδούνια), μαντρώνονται στην “κούρτα” έξω από την εκκλησία κι αρμέγονται ένα-ένα.

Στη συνέχεια το κοπάδι ευλογείται από τον ιερέα.

Το γάλα μοιράζεται στους κατοίκους σε πλαστικά μπουκάλια επιτόπου, ενώ μια ποσότητα του βράζεται και προσφέρεται στον κόσμο σε ποτήρια μαζί με κρητικό παξιμάδι από κοπέλες του χωριού ντυμένες με τις παραδοσιακές φορεσιές.

Το έθιμο είναι πολύ παλιό και κανείς δεν μπορεί να πει πότε ακριβώς ξεκινά. Χαρακτηριστικά οι κάτοικοι της Αση Γωνιάς λένε ότι γίνεται από τότε που υπάρχει το χωριό.

Σε 30.000 υπολογίζονται τα ζώα της περιοχής κι είναι αδιανόητο για κάποιον Ασηγωνιώτη βοσκό να μην φέρει τα πρόβατα του να ευλογηθούν τη μέρα αυτή. Ακόμα κι οι βοσκοί που έχουν τα μαντριά τους πολύ μακριά απο την περιοχή, αρμέγουν τα ζώα τους και φέρνουν το γάλα στον Αγιο.

Η γιορτή κρατάει όλη μέρα, από το πρωί μέχρι το απόγευμα, μέχρι να ευλογηθεί και να αρμεχτεί και το τελευταίο κοπάδι.

Πολύς κόσμος επισκέπτεται την Αση Γωνιά τη μέρα αυτή και τα καφενεία είναι από νωρίς γεμάτα. Η ατμόσφαιρα είναι γιορταστική και η τσίκνα από τα σουβλάκια απλώνεται στον αέρα. Τα κεράσματα δίνουν και παίρνουν κι η γιορτή μετά το απόγευμα μεταφέρεται στα σπίτια των πολλών Γιώργηδων του χωριού.

Αν πάτε στη γιορτή του Αγίου Γεωργίου στην Ασή Γωνιά

Αν αποφασίσετε να επισκεφτείτε την Αση Γωνιά τη μέρα της μεγάλης γιορτής του Αγίου Γεωργίου του Γαλατά, μπορείτε να πάτε οποιαδήποτε ώρα μέχρι νωρίς το απόγευμα.

Αντρες της Τροχαίας στην είσοδο του χωριού θα σας καθοδηγήσουν στο σημείο που θα παρκάρετε το αυτοκίνητο σας.

Το σημείο αυτό βρίσκεται κοντά στον άλλο Αη-Γιώργη του χωριού, τον Αγιο Γεώργιο το Μεθυστή που γιορτάζει στις 3 Νοεμβρίου.

Από το σημείο αυτό θα περπατήσετε μέχρι την πλατεία του χωριού και τον Αγιο Γεώργιο τον Γαλατά.

Γιά φαγητό το μεσημέρι εκτός απο τα σουβλάκια που ψήνουν τα καφενεία της πλατείας, μπορείτε να επιστρέψετε στον Αγιο Γεώργιο το Μεθυστή και να απολαύσετε τα ντόπια κρέατα στην ταβέρνα που λειτουργεί εκεί κάτω από τον ίσκιο γιγαντιαίων πλατανιών.

Μιά άλλη επιλογή είναι οι ταβέρνες στη γειτονική Αργυρούπολη (5 χιλιόμετρα πριν την Αση Γωνιά) με τους διάσημους καταρράκτες της. Κι εδώ άντρες της Τροχαίας προσπαθούν να ρυθμίσουν την κυκλοφορία και να καθοδηγήσουν τους οδηγούς να σταθμεύσουν στον χώρο που μετα βίας επαρκεί τη μέρα αυτή.

Αξιοθέατα κοντά στην Ασή Γωνιά

– Οι καταρράκτες της Αργυρούπολης. Το νερό αναβλύζει από σπηλιά η οποία βρίσκεται μέσα στο εκκλησάκι της Αγίας Δύναμης. Η ποσότητα του νερού είναι μεγάλη κι οι ανάγκες της πόλης του Ρεθύμνου καλύπτονται απ’ αυτό. Η περιοχή είναι καταπράσινη με μικρούς καταρράκτες και πολλές ταβέρνες.

– Το χωριό Αργυρούπολη που βρίσκεται πάνω από τους καταρράκτες. Ακολουθήστε την πινακίδα προς Αργυρούπολη, όχι προς τις Πηγές Αργυρούπολης.

Το χωριό είναι κτισμένο στα ερείπια της αρχαίας Λάππας, πόλη που έγινε σημαντική απί Ρωμαίων λόγω της συμμαχίας που υπέγραψαν. Το 824 μ.Χ. η Λάππα καταστράφηκε από τους Αραβες και λεηλατήθηκε ο χρυσός της. Ζητήστε στην Αργυρούπολη να σας δείξουν την ρωμαϊκή κατοικία με το μωσαϊκό δάπεδο.

– Βορειοδυτικά της Αργυρούπολης, σε απόσταση περίπου ένα χιλιόμετρο, υπάρχουν μέσα σε σπηλιά πέντε μνήματα, όπου πιστεύεται ότι ετάφησαν οι Αγιες Πέντε Παρθένες, που μαρτύρησαν την εποχή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Δεκίου, περί το 250 μ.Χ. Πάνω στούς τάφους, απ’ όπου αναβλύζει αγίασμα, έχει κτισθεί μικρή εκκλησία αφιερωμένη στις Αγιες Πέντε Παρθένες, που εορτάζει την Τρίτη του Πάσχα. Στην ευρύτερη περιοχή, μετά από πρόσφατες ανασκαφές έχουν βρεθεί πολλοί τάφοι, χρονολογούμενοι από την περίοδο του Οκταβιανού. Η περιοχή είναι καταπράσινη και πολύ όμορφη.

– Το μοναστήρι του 12ου αιώνα στα Μυριοκέφαλα. Εξαιρετικές είναι οι τοιχογραφίες εδώ.

– Το οροπέδιο του Καλλικράτη με το ομώνυμο χωριό. Βρίσκεται 12 χιλιόμετρα μετά την Αση Γωνιά σκαρφαλωμένο στα κρητικά βουνά. Ο δρόμος είναι ασφάλτινος και συνεχίζει μέσα από μια καταπληκτική διαδρομή στο Οροπέδιο Ασκύφου στα Σφακιά. Ενδιάμεσα βρίσκεται το εγκαταλειμένο χωριό Ασφένδου.

– Από τον Καλλικράτη ξεκινά φαράγγι που καταλήγει στο χωριό Καψοδάσος, κοντά στο Φραγκοκάστελο. Στο ίδιο χωριό καταλήγει και δύσκολη χωμάτινη διαδρομή 10 χιλιομέτρων.

© explorecrete.com Με επιφύλαξη κάθε νόμιμου δικαιώματος. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή η αντιγραφή χωρίς άδεια