Ρέθυμνο, η παλιά πόλη του Ρεθύμνου

H Παλιά Πόλη στο Ρέθυμνο

Η παλιά πόλη στο Ρέθυμνο είναι από τις πιο καλοδιατηρημένες αναγεννησιακές πόλεις. Βρίσκεται στην καρδιά του σημερινού Ρεθύμνου και συνδυάζει την ανατολίτικη όψη της Τουρκοκρατίας με την Ενετική αρχιτεκτονική αναγεννησιακού χαρακτήρα.

Μετα την κατάκτηση της Κρήτης από τους Βενετούς (1204), η οικοδόμηση της πόλης του Ρεθύμνου γίνεται με βάση την ενετική αρχιτεκτονική. Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν Βενετοί τεχνίτες, μεταγενέστερα τη θέση τους πήραν Κρητικοί “μουράροι”, δηλαδή πρωτομάστορες εκπαιδευμένοι από τους Βενετούς.

Οι κατοικίες του Ρεθύμνου ρυμοτομικά έχουν οργανωθεί σε άμεση σχέση με τη θάλασσα καθώς η κύρια ενετική οδός Ruga Maistra (η σημερινή παραλιακή λεωφόρος Ελ. Βενιζέλου στο Ρέθυμνο) ήταν παράλληλη προς αυτή, σε αντίθεση με το Ηράκλειο και τα Χανιά που η πόλη είναι κλειστή προς τη θάλασσα για αμυντικούς λόγους και ο κεντρικός δρόμος είναι κάθετος προς αυτή.

Τα ιδιωτικά μέγαρα στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου, για οικονομικούς κυρίως λόγους δεν είναι αντίστοιχα της μητρόπολης. Επιπλέον, η έντονη Κρητική παράδοση στην αρχιτεκτονική δεν μπόρεσε να ξεπεραστεί, ενώ οι αναγεννησιακές επιδράσεις είναι εμφανείς κυρίως στις προσόψεις οικοδομών. Τέλος σε αντίθεση με το Ηράκλειο και τα Χανιά, στο Ρέθυμνο επικρατεί ο ελληνικός χαρακτήρας, καθώς οι περισσότεροι ευγενείς ήταν Έλληνες, οι λεγόμενοι “Αρχοντορωμαίοι”.

Με την καταστροφή του 1571 από τον Ουλούτζ Αλή καταστράφηκαν πολλά μνημεία με στοιχεία γοτθικής αρχιτεκτονικής ενώ το Ρέθυμνο χτίζεται ξανά σχεδόν εξ ολοκλήρου το τρίτο τέταρτο του 16ου.

τούρκικο σπίτι στην παλιά πόλη στο Ρέθυμνο

Διάσπαρτες στα στενά της παλιάς πόλης διατηρούνται πολλές κατοικίες, εξαιρετικά δείγματα τούρκικης αρχιτεκτονικής. Τυπικό χαρακτηριστικό της είναι η ευρεία χρήση ξύλου. Ο τρόπος δόμησης στα χρόνια της τούρκικης κατάκτησης (1646 – 1898) αλλάζει και η καλοπελεκημένη πέτρα των ενετών δίνει τη θέση της στον ξύλινο σκελετό γεμισμένο με πέτρες, μικρού μεγέθους χωρίς καμία επεξεργασία, και λάσπη (μπαγδατί). Ο τοίχος κατόπιν επιχρίεται με πλούσιο σοβά. Ο πάνω όροφος σχεδόν πάντα προεξέχει (σαχνισί) και ντύνεται με ξύλο, συχνά με το λεγόμενο καφασωτό, δηλαδή πλέγμα ξύλου. Στο Ρέθυμνο οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν κατά κόρον τα ήδη υπάρχοντα ενετικά δημόσια και ιδιωτικά κτίσματα, τα οποία και διαμόρφωσαν ανάλογα με τις ανάγκες που υπέβαλε η χρήση που ήθελαν να τους δώσουν.

Σήμερα η παλιά πόλη του Ρεθύμνου αποτελεί ζωντανό μουσείο μνημείων των τελευταίων αιώνων. Παρά τις καταστροφές που υπέστη στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλά ενετικά και τούρκικα μνημεία διατηρήθηκαν καθώς η πόλη δεν έχει πληγεί από σεισμούς.

Ένας περίπατος στα σοκάκια της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου μοιάζει για τον επισκέπτη σαν ένα ταξίδι σε μία άλλη εποχή. Η διαδρομή που θα ακολουθήσουμε στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου φαίνεται στο παρακάτω σκίτσο. Κάντε κλικ επάνω σε κάθε νούμερο για να διαβάσετε την αναλυτική περιγραφή κάθε αξιοθέατου.

παλιά πόλη ρεθύμνου χάρτης — *απλός χάρτης της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου*

Ξεκινάμε από το Ενετικό λιμάνι του Ρεθύμνου με τις ψαρόβαρκες, το διάσημο φάρο και τις πολλές ταβέρνες με τους κράχτες που σας προσκαλούν επίμονα (κι ενοχλητικά μερικές φορές) να τις προτιμήσετε. Το Ενετικό λιμάνι είναι ιδανικό για να ξεκινήσουμε την βόλτα μας στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου, γιατί αμέσως μετά από αυτό υπάρχει εύκολο πάρκιγκ στο χώρο του επιβατικού λιμανιού. Επίσης από εδώ είναι πολύ κοντά το βενετσιάνικο κάστρο Φορτέτζα.
μπαίνουμε στο μικρό στενό στο μέσο περίπου του λιμανιού (1)
συναντάμε την Ενετική Λότζια του Ρεθύμνου (2)
συνεχίζουμε ευθεία επί της οδού Παλαιολόγου μέχρι το τέρμα της, όπου στα δεξιά μας είναι η Κρήνη Ριμόντι και η Πλατεία με τον Πλάτανο (3)
Συνεχίζουμε ευθεία μετά την πλατεία, στην οδό Αραμπατζόγλου, ένα γραφικό στενό της παλιάς πόλης του Ρεθύμνο, γνωστό στους Ρεθυμνιώτες σαν “μακρύ στενό”. Στο τέρμα του στενού βρίσκεται η “Κυρία των Αγγέλων“, μιά όμορφη εκκλησία του Ρεθύμνου (4)
Προχωρώντας αριστερά από την εκκλησία μπαίνουμε στην οδό Βερνάρδου και λίγο παρακάτω συναντάμε το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο του Ρεθύμνου (5)
Λίγα μέτρα παρακάτω στο ίδιο στενό βρίσκεται το Νεραντζέ Τζαμί (6)
Προχωράμε επί της οδού Εθνικής Αντιστάσεως και συναντάμε τον Ναό του Αγίου Φραγκίσκου (βρίσκεται μέσα σε ένα μικρό στενό) (7)
Ακολουθούμε την Οδό Εθικής Αντιστάσεως μέχρι την Μεγάλη Πόρτα του Ρεθύμνου, την Porta Guora (8)
Από το σημείο αυτό μπορούμε να επιστρέψουμε προς τη Λότζια ή να συνεχίσουμε αριστερά επί της οδού Γερακάρη μέχρι την Πλατεία Ηρώων, όπου βρίσκεται το άγαλμα του Αγνωστου Στρατιώτη
Ακολουθήστε είτε την οδό Αρκαδίου (αριστερά) που θα σας βγάλει στη Λότζια, είτε την παραλιακή οδό προς τα αριστερά για να καταλήξετε στο παλιό ενετικό λιμάνι του Ρεθύμνου.
Αν ακολουθήσουμε την οδό Αρκαδίου, τότε στην αρχή της θα θαυμάσουμε το Τζαμί του Καρά Μουσά Πασά (9)
Κατά μήκος της οδού Αρκαδίου σώζονται μερικά από τα ωραιότερα βενετσιάνικα αρχοντικά του Ρεθύμνου (10)
Στην παραλιακή λεωφόρο του Ρεθύμνου υπάρχουν πολλά εστιατόρια και καφετέριες, για όσους θέλουν να τσιμπήσουν κάτι, να δροσιστούν με ένα αναψυκτικό ή να τονωθούν με ένα παγωμένο φραπέ.